Cỏ gà – Tuổi thơ & Một thời để nhớ

Những ai thuở nhỏ đã từng gắn bó với ruộng đồng, bờ đê, với những buổi chiều tụm năm tụm bảy ngoài bờ kênh bãi cỏ, chắc không ai không biết đến trò chơi này, trò chơi gắn liền với những cọng cỏ gà.

Xem thêm:

• Những loại trái cây ít người biết nhưng trẻ con 8x chắc không ai quên
• Hãy cẩn thận với 10 loài cây chứa độc tố quanh bạn

Trò chơi trẻ con mộc mạc, chân chất và đậm nét đồng quê này đã lấy đi không ít thời gian của các bạn nhỏ. Nó đã thổi vào tâm hồn tuổi thơ một màu sắc không thể quên cho đến tận bây giờ.

Gà cỏ – trò chơi của tuổi thơ

Vào những ngày hè, khi đàn trâu tha thẩn gặm cỏ trên đồng, thì bọn trẻ chăn trâu thường chọn cho mình nơi có nhiều bóng râm như bờ tre, hay bòng mát của bất kỳ một cây nào đó để bày ra trò chơi đá gà cỏ. Không khí sôi động hơn khi vừa có người chơi, vừa có cổ động viên vây quanh reo hò.

Vui nhất là đứa nào có con gà cỏ to khỏe, có thể hạ gục hàng chục con gà khác. Vì vậy, khi tìm được một con gà to được xem là “gà cụ” thì trẻ con reo lên sung sướng như vừa nhặt được một vật gì rất quý giá vậy!

Thông thường nếu muốn chơi đá gà cỏ thì cần phải có hai người trở lên. Trước khi chơi, người chơi phải đi tìm cho mình từ 5 đến 10 con gà cỏ, vừa để dự phòng, vừa duy trì cuộc chơi. Cách đá gà cỏ khá đơn giản. Luân phiên một người cầm phần thân, đưa phần bông cỏ ra phía trước để người kia dùng gà của mình quất cho rơi bông cỏ của đối thủ là thắng.

Nếu cả hai con gà dẻo dai thì có thể quất qua quất lại vài ba lần bông cỏ mới bị rớt. Nhưng đôi khi gặp đối thủ mạnh thì chỉ cần một lần đá, bông cỏ có thể đứt lìa khỏi thân. Cứ thế, khi trên tay không còn con gà cỏ nào nữa thì người chơi phải tiếp tục đi đến bờ đê, gò cao tìm gà mới và trò chơi lại tiếp diễn…

Cây cỏ chỉ

Gà cỏ thực ra chỉ là một nốt sần của loài cỏ chỉ [Cynodon dactylon ((L.) Pers.)], gắn với một phần thân. Cỏ chỉ là một loại cỏ có sức sống mạnh mẽ, hay mọc ở đường đê, bờ ruộng hay những gò cao. Trẻ con chỉ cần đi tìm cọng cỏ mà ngọn của nó đã kết thành một chùm lá và từ chùm lá này lui về phía gốc cắt một đoạn hơn một gang tay người lớn là đã có con gà cỏ.

Nếu tìm được bông cỏ dày và cọng cỏ to, dẻo dai là được một con gà cỏ khỏe, có thể dễ dàng chiến thắng đối thủ.

Nguồn gốc

Cỏ gà được cho là có nguồn gốc từ châu Phi hoặc châu Á. Cỏ gà có mặt gần như ở khắp các miền nhiệt đới, cận nhiệt đới và ven biển vùng ôn đối trên thế giới. Nó có thể sống ở độ cao 2300m so với mực nước biển. Ở Việt Nam, cỏ gà thường mọc ở bờ sông, sườn đê, bãi cỏ tự nhiên trên khắp các vùng.

Sử dụng cây cỏ chỉ trong y học

Cỏ gà có thể được dùng trong chăn nuôi gia súc, làm mặt cỏ cho sân vận động, công viên, sân chơi… và cả trong y học cổ truyền.

Cỏ gà là một cây thuốc quý đối với tây y, thành phần chủ yếu của thân, rễ cây cỏ gà chứa 1 chất là asparagine, ngoài ra còn có tinh bột và kali, vitamin C có công dụng lớn đến sức khỏe con người.

Đối với Đông y, cây cỏ gà có vị ngọt, tính mát, có công dụng lợi tiểu, giải độc, giải nhiệt, giải khát, tiêu đờm, giảm ho hiệu quả, có thể sử dụng dưới dạng thuốc sắc hay cao lỏng và các vị thảo dược khác sẽ đem lại hiệu quả cao.

Cây cỏ gà được chỉ định trong các bệnh về viêm nhiễm, sốt rét, các bệnh liên quan đến các kí sinh trùng, rối loạn viêm đường tiết niệu, viêm thận, bàng quang và những chứng về bệnh kinh nguyệt của phụ nữ, sốt cao ở trẻ nhỏ, bí tiểu, viêm mô các tế bào hay do rắn cắn.

Gà cỏ – Nốt sần trên cây cỏ chỉ

Lại nói rõ hơn một chút về con gà cỏ, nốt sần này thường là do một loại sâu ăn lá ký sinh (Spodoptera frugiperda). Do tác động của sâu ký sinh đã làm những bẹ lá cuộn xếp lên nhau thành nhiều lớp khiến cho đầu cọng cỏ tạo thành một nốt sần như hạt lạc.

Thân rễ bò dài ở gốc, thẳng đứng ở ngọn, cứng, có từ 8 đến 40 cọng, có khi cao tới 90 cm. Cỏ gà bò chằng chịt vào nhau thành thảm cỏ dày đặc. Lá phẳng hình dài hẹp, nhọn đầu, màu vàng lục, mềm, nhẵn hoặc có lông, mép hơi ráp. Lá có thể thay đổi màu sắc từ xanh đậm sang xanh nhạt, trắng khi thời tiết biến đổi.

Cụm hoa thường dài từ 3 đến 6 cm gồm từ 3 đến 7 bông con (hiếm gặp hơn là 2 bông) dài khoảng 2-3 mm xếp hình ngón, đơn, mảnh. Các ngón hoa thường tạo thành một vòng nhưng cá biệt có thể thành 2 vòng với 10 cụm hoa.

Cỏ gà là loài ưa ánh sáng và thường chết khi bị che bởi bóng râm. Tuy nhiên sự ra hoa ở cỏ gà không phụ thuộc vào độ dài của ngày. Cỏ gà cũng có khả năng chịu đựng rất tốt trước các tác nhân bên ngoài như sự giẫm đạp và ngắt lá cũng như vẫn có khả năng sinh tồn khi bị lửa to nhờ thân rễ rộng.

Cũng chính vì đặc tính thích nghi cao với nhiều môi trường sống nên trò chơi đá gà cỏ được trẻ em trên khắp vùng miền Việt Nam biết đến. Trò chơi vui nhộn, dung dị ngày nào đã đi qua, để lại cuộc sống bộn bề bon chen của hiện tại. Ôi tuổi thơ gà cỏ – bờ đê – ruộng đồng… một thời để nhớ!