Đại Bàng Ưng | Loài Chim Săn Mồi Dũng Mãnh Nơi Rừng Rậm

Diều đầu nâu hay Đại Bàng Ưng (Nisaetus cirrhatus), đây là một loài chim săn mồi thuộc họ Ưng.

Xem thêm:

Chúng còn là loài Diều điển hình cho thói quen sinh sống trong rừng. Với sự nhanh nhẹn vốn có, giúp loài chim này có thêm nhiều sự lựa chọn về con mồi hơn, từ động vật có vú, bò sát và một số động vật có xương sống khác.

Đại bàng ưng còn được biết đến là loài có phạm vi phân bố rộng rãi, dễ thích nghi và phong phú nhất.

Mục Lục

1 Phân bố
2 Môi trường sống
3 Mô tả
4 Tập tính
5 Săn mồi
6 Sinh sản
7 Hiện trạng bảo tồn
8 Tuổi thọ

Phân bố

Đại bàng ưng có phạm vi phân bố khá rộng, chúng được tìm thấy trên khắp miền nam và đông nam châu Á, bao gồm: Ấn Độ, Sri Lanka, miền nam Nepal và Bhutan, Myanmar, Miến Điện, Lào, Việt Nam, Campuchia,Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Philippines.

Môi trường sống

Ngoài mùa sinh sản, loài chim này thường xuất hiện đơn lẻ tại các vùng rừng núi, thảo nguyên, các vùng đất mở, vùng đất ngập nước, khu trồng trọt, đồn điền trà và cả ở các vùng ngoại ô.

Mô tả

Đại bàng ưng có kích thước tương đối nhưng hơi mảnh khảnh, với chiều dài cơ thể giao động từ 51 – 82 cm, sải cánh dài từ 100 – 160 cm, và cân nặng giao động từ 1,2 – 1,9 kg.

Về cơ bản chim trưởng thành thường có bộ lông màu nâu sẫm ở trên, phía dưới cổ có màu trắng kèm theo các vệt màu đen, ngực và hai bên sườn cũng có màu trắng kèm theo các vệt màu nâu sẫm.

Chúng có mỏ màu vàng xám cong quặp sắc nhọn, mắt màu vàng đến vàng cam, trong khi chim non có mắt màu nâu xám đến xanh lục nhạt. Trên đầu còn có thêm cái mào với khoảng 4 lông màu đen kéo dài ra sau gáy, chân có lông và bàn chân màu vàng kèm theo các móng vuốt sắc nhọn.

Đại bàng ưng có đôi cánh khá ngắn, trong khi cái đuôi lại hơi dài. Cả hai giới tính đều có bộ lông tương tự nhau, nhưng chim mái thường sẽ to lớn hơn chim trống một chút.

Các phân loài khác nhau, sẽ có bộ lông và kích thước cũng khác nhau. Một số phân loài của Đại bàng ưng có một cái mào dễ dàng nhận thấy với kích thước khá khác nhau, trong khi một số phân loài còn lại thì không có mào. Ngoài hình thái tối màu (Dark morph), đại bàng ưng còn có thêm một hình thái sáng màu hơn (Light Morph).

Tập tính

Đại bàng ưng thường đậu trên các cành cây hoặc những nơi có tầm nhìn tốt, để thuận lợi cho việc quan sát con mồi. Khi đậu đôi cánh chỉ dài từ 1/3 đến nửa đuôi.

Thông thường loài chim này chủ yếu im lặng, nhưng trong mùa sinh sản, chúng sẽ tạo ra các cuộc gọi từ khu vực tổ với âm khá cao và vang xa, tiếng kêu có nốt đầu tiên ngắn, sau đó tăng lên và rồi kết thúc bằng một tiếng hét.

Đại bàng ưng có chuyến bay nhanh với nhịp đập cánh mạnh mẽ, xen kẽ là những cú lướt.

Săn mồi

Đại bàng ưng có đuôi dài, cánh rộng nhưng hơi ngắn, cộng thêm đó là đôi chân khá dài và mạnh mẽ. Những yếu tố này giúp chúng linh hoạt, tăng khả năng tiếp cận con mồi với thời gian rút ngắn nhất có thể, khi chúng tấn công con mồi trong các khu rừng núi rậm rạp.

Giống như nhiều loài chim săn mồi nhiệt đới khác, đại bàng ưng cũng là kẻ có phần lớn cuộc đi săn theo kiểu phục kích. Chúng thường dành phần lớn thời gian trong ngày, để đậu tại những cành cây lộ thiên quen thuộc hoặc ẩn nấp sau các cành lá, từ đó đưa mắt quan sát con mồi trên mặt đất.

Chúng cũng có thể bay từ cây này sang cây khác, với khoảng cách ngắn và độ cao thấp rồi đưa mắt quan sát con mồi dưới đất. Tuy nhiên việc phục kích trên cây thường sẽ mang lại cho chúng kết quả tốt nhất.

Một khi con mồi được phát hiện, chúng nhanh chóng lao xuống tấn công con mồi bằng các móng vuốt sắc nhọn. Những con mồi nhỏ sau khi bị giết chết được mang đến các cành cây quen thuộc để ăn. Đa số con mồi của chúng được săn bắt dưới đất, nhưng một số con mồi là chim có thể bị bắt ngay trên cây.

Con mồi của đại bàng ưng khá đa dạng, từ động vật có vú nhỏ, cho đến các loài chim có kích cỡ một con gà, chúng còn ăn cả các loài bò sát, bao gồm rắn và thằn lằn, đôi khi chúng còn ăn cả ếch.

Sinh sản

Mùa sinh sản thường được diễn ra từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau, tuy nhiên chúng không phải loài sinh sản hàng năm (Nguồn). Tổ thường được làm ở ngã ba của các thân cây lớn và thường gần một con suối, nguyên liệu chủ yếu là các cành cây nhỏ, bên trong tổ chúng còn lót thêm lá xanh.

Chim mẹ thường đẻ 1 quả trứng màu trắng kèm theo các vệt lốm đốm màu đỏ nhạt, thời gian ấp trứng thường kéo dài trong khoảng 35 – 44 ngày.

Sau khi chim non nở, chim mẹ sẽ ở gần khu vực tổ và che chở cho con non trong khoảng 25 ngày đầu tiên, sau thời gian đó chim mẹ và bố sẽ cùng nhau mang thức ăn về. Từ 4 đến 5 tuần tuổi, chim non bắt đầu đứng trong tổ nhiều hơn, lúc này chúng bắt đầu tập vỗ cánh.

Sau 52 ngày tuổi chim non gần như đã trưởng thành hoàn toàn, nhưng phải mất thêm từ 1 đến 2 tuần nữa chúng mới rời khỏi tổ ( khoảng 60 – 68 ngày ).

Hiện trạng bảo tồn

Một trong các mối đe dọa nghiêm trọng đối với loài chim này, là mất môi trường sống do tàn phá rừng, cộng thêm là nạn săn bắn trộm… dẫn đến một số phân loài có nguy cơ tuyệt chủng.

Tuy nhiên nhìn về tổng thể thì Diều đầu nâu, lại được xem là loài có ít mối quan tâm nhất.