Đại bàng vàng ( Aquila chrysaetos ) là một trong những loài chim săn mồi nổi tiếng nhất ở Bắc bán cầu ( Bắc Mỹ, Châu Âu và Châu Á.) chúng cũng là loài đại bàng phân bố rộng rãi nhất.
Xem thêm:
- Đại bàng Philippines – Gã thợ săn khổng lồ trong các khu rừng
- Đại bàng đen châu Phi | Loài chim săn mồi dũng mãnh vùng đồi núi
Mục Lục
Môi trường sống
Chúng có phạm vi lãnh thổ vô cùng lớn lên đến 200km2. Môi trường sống khá đa dạng từ Bắc cực đến sa mạc, bao gồm những khu vực có đồi núi và vách đá, lãnh nguyên, vùng cây bụi, đồng cỏ, rừng lá kim, đất nông nghiệp và các khu vực dọc theo sông suối.
Mô tả
Chim trưởng thành ở cả hai giới tính đều có bộ lông tương tự nhau, chủ yếu có màu nâu sẫm, với ánh vàng ở phía sau đầu và cổ, những con chim chưa trưởng thành thường sẽ có thêm màu trắng ở phần đuôi và cánh.
Đại bàng vàng là một loài chim săn mồi lớn, với chiều dài cơ thể từ 66 đến 102cm, sải cánh rất rộng giao động từ 1,8 đến 2,3m và với chiều dài này, nó được xếp vào loài có sải cánh dài thứ 5 trong tất cả các loài đại bàng còn tồn tại. Chim mái lớn hơn chim trống, tuỳ theo từng khu vực và phân loài mà độ chênh lệch giữa trống và mái cũng khác nhau. Tuy nhiên theo tổng thể loài, chim trống có trọng lượng trung bình khoảng 3,6kg và chim mái là 5,1kg.
Đại bàng vàng có xu hướng im lặng, ngay cả trong thời kỳ sinh sản. Tuy nhiên vào những lúc cần thiết nó cũng phát ra âm thanh giống như tiếng kêu của một con gà, điều này được xem là không mấy phù hợp so với kích thước và bản chất ghê gớm của nó.
Một trong hai loài động vật bay nhanh nhất
Đại bàng vàng đôi khi được xem là loài bay tốt nhất trong số các loài đại bàng. Chúng được trang bị đôi cánh rộng dài kèm theo những vệt lõm giống như ngón tay ở đầu cánh. Tốc độ trung bình giao động từ 45 đến 52km/ giờ. Tuy nhiên khi săn bắt, tốc độ có thể tăng vọt đến tận 190km/giờ. Và đặc biệt khi nó phóng xuống từ trên cao tốc tộ có thể đạt từ 240 đến 320km/h.
Mặc dù ít nhanh nhẹn hơn, nhưng rõ ràng đại bàng vàng khá ngang bằng so với tốc độ lướt nhanh của Cắt lớn. Và cũng nhờ điều này, đại bàng vàng trở thành một trong hai loài động vật bay nhanh nhất.
Săn mồi
Đại bàng vàng săn mồi vào ban ngày, tuy nhiên nó săn mồi khá sớm, nó bắt đầu từ trước khi mặt trời mọc 1 giờ và kết thúc sau khi mặt trời lặn 1 giờ.
Thị lực của chúng khá tốt để phát hiện ra con mồi. Nó có thể quay đầu đến 270 độ giống như loài cú để quan sát xung quanh. Đại bàng vàng sử dụng sự nhanh nhẹn, tốc độ kết hợp với đôi chân mạnh mẽ cùng những chiếc móng khổng lồ, sắc bén để tóm lấy con mồi.
Đại bàng vàng ăn gì?
Con mồi bao gồm các loài động vật có vú nhỏ như thỏ, chuột macmot, sóc đất, bò sát, chim, cá, kể cả các loài côn trùng lớn. Nó cũng ăn cả xác thối một khi con mồi trở nên khan hiếm. Thi thoảng nó cũng tấn công cả những con mồi lớn bao gồm, động vật móng guốc, chó sói…
Hoặc những con chim lớn hơn như ngỗng hoặc sếu. Một cặp đại bàng thường sẽ đi săn cùng nhau, một con đuổi theo con mồi đến kiệt sức, con còn lại từ từ sà xuống giết chết con mồi.
Tuy chúng là những kẻ săn mồi to lớn và mạnh mẽ, nhưng tỉ lệ đi săn thành công là khá thấp chỉ chiếm khoảng 20%. Một con đại bàng vàng trưởng thành cần từ 230 đến 250g thức ăn mỗi ngày.
Nhưng cuộc sống thì không phải lúc nào cũng có ăn khi tỉ lệ săn mồi thành công khá thấp, tuy nhiên để thích ứng với việc không có thức ăn, thời gian mà chúng có thể nhịn đói lên đến 1 tuần, để rồi khi có thức ăn nó có thể ăn một lúc lên đến 900g thịt.
Chúng là loài rất khỏe mạnh, thích nghi tốt với khí hậu lạnh, tuy nhiên chúng không thể tuân theo sự suy giảm của thức ăn và buộc một số phải di cư.
Sinh sản
Thời gian sinh sản thường bắt đầu vào mùa xuân, chúng là loài chim một vợ một chồng trong vài năm, hoặc suốt đời. Đại bàng vàng thường làm những cái tổ lớn trên vách đá hoặc trên cành cây cao khác.
Chim mẹ đẻ từ 1-3 quả trứng hiếm khi là 4, thời gia ấp kéo dài khoảng 6 tuần. Chim non chào đời được phủ một lớp lơn tơ màu trắng, và trong vòng 10 ngày đầu chúng nằm yên trong tổ, và được bố mẹ mớm thức ăn hàng ngày, thời gian này chúng phát triển rất nhanh, và nặng khoảng 500g. Sau 20 ngày tuổi chúng bắt đầu đứng thẳng trên đôi chân của mình, sau 25 ngày tuổi những lông vũ màu đen bắt đầu xuất hiện.
Sau từ 66 đến 80 ngày tuổi, các chim non chuẩn bị bắt đầu cho những chuyến bay đầu tiên ra khỏi tổ. Chúng sẽ hoàn toàn độc lập vào mùa thu, sau đó sẽ đi lang thang đến những nơi xa, cho đến khi thiết lập được vùng lãnh thổ của riêng mình.
Hiện trạng bảo tồn
Trước đây nông dân thường giết chết đại bàng vàng vì sợ chúng tấn công đàn gia súc. Nhưng các nghiên cứu cho thấy tác động của đại bàng vàng lên vật nuôi là rất nhỏ, ngày nay đại bàng vàng đã được pháp luật bảo vệ.
Một số mối nguy hiểm khác đến từ những kẻ săn mồi cạnh tranh với chúng, bao gồm những loài như: chó sói, báo tuyết, gấu nâu, đại bàng đuôi trắng…Hoặc khi săn mồi nó bị chính những con mồi của mình giết chết để tự vệ. Ngoài ra đại bàng vàng còn bị đe doạ bởi nạn đói…
Tuổi thọ
Đại bàng vàng là loài chim sống khá lâu trong tự nhiên lên đến 32 năm. Trong điều kiện nuôi nhốt, chúng có thể sống lên đến tận 46 năm.
