Dẽ gà Mỹ (Scolopax Minor), hay còn được gọi là chim doodle, là một loài chim ven biển nhỏ, sinh sống phổ biến tại Bắc Mỹ, đặc biệt là ở khu vực nửa phía đông. Chúng sống chủ yếu trong các môi trường sống rậm rạp của rừng non, với bộ lông màu nâu, đen và xám giúp chúng tăng thêm khả năng ngụy trang, dễ dàng hòa lẫn vào môi trường.
Xem thêm:
Mục Lục
Miêu tả
Dẽ gà Mỹ, có thân hình bụ bẫm, chân ngắn, đầu to và tròn, mỏ dài và thẳng. Chim trưởng thành có kích thước giao động từ 25 đến 30 cm, trọng lượng từ 140 đến 230 g. Chim mái thường to lớn hơn đáng kể so với chim trống. Riêng cái mỏ đã dài từ 6,4 đến 7,1 cm, còn sải cánh dài từ 42 đến 84 cm.
Chim dẽ gà Mỹ có bộ lông tương phản khá phức tạp, bao gồm các gam màu nâu, xám và đen. Phần ngực và hai bên có màu sắc từ trắng vàng đến rám nắng đậm. Phần gáy đầu có màu đen, kèm theo ba hay bốn thanh ngang màu da bò đậm hoặc đỏ. Bàn chân và các ngón chân nhỏ có màu từ nâu xám đến nâu đỏ.
Dẽ gà Mỹ sử dụng cái mỏ dài và linh hoạt của mình để tìm kiếm thức ăn trong đất, đặc biệt là các loài động vật không xương sống giống như giun đất. Cấu trúc độc đáo của phần mỏ giúp nó có thể mở hoặc đóng phần đầu mỏ khi đâm xuống đất, với mặt dưới của hàm trên và lưỡi dài được trang bị bề mặt nhám để nắm bắt mồi một cách chính xác. Điều đặc biệt là, dẽ gà Mỹ có đôi mắt lớn, tọa lạc ở vị trí cao trên đầu, mang lại tầm nhìn 360° theo mặt phẳng ngang và 180° theo mặt phẳng thẳng đứng.
Phân bố
Chim dẽ gà Mỹ sống chủ yếu tại các khu vực rừng, vùng đất nông nghiệp, đô thị ở phía đông kinh tuyến 98. Chúng cũng được tìm thấy ở xa về phía bắc như York Factory, Manitoba, và phía đông đến Labrador và Newfoundland. Vào mùa đông, chúng di cư xa về phía nam tới tận Bờ Vịnh Hoa Kỳ và Mexico.
Môi trường sống
Dẽ gà Mỹ được tìm thấy trong các loài cây bụi ẩm ướt, rừng ẩm, chúng cũng được tìm thấy trong các vùng đầm lầy rậm rạp. Môi trường sống lý tưởng bao gồm các vùng đất nông nghiệp bị bỏ hoang xen kẽ với rừng.
Khi làm tổ, chúng thường chọn những nơi có nhiều bụi rậm, vùng cây bụi và rừng non đến trung xen kẽ với các khe hở.
Di cư
Dẽ gà Mỹ chủ yếu di cư vào ban đêm, chúng bay ở độ cao thấp, riêng lẻ hoặc theo từng đàn nhỏ, rời rạc. Tốc độ bay của chúng đạt khoảng 26 đến 45 km/h. Ở phía bắc, chúng bắt đầu di chuyển về phía nam trước khi bị băng và tuyết ngăn chặn nguồn cung cấp thức ăn trên mặt đất.
Các đợt lạnh có thể thúc đẩy các chuyến bay dày đặc về phía nam vào mùa thu. Nhưng hầu hết chúng thường bắt đầu di cư và tháng 10. Sau đó chúng lại quay trở về phía bắc vào khoảng tháng 2. Hầu hết chúng đã quay trở lại phạm vi sinh sản phía bắc vào giữa tháng 3 đến giữa tháng 4.
Chim dẽ gà Mỹ ăn gì?
Dẽ gà Mỹ hoạt động mạnh nhất và lúc hoàng hôn và bình minh, chúng ăn chủ yếu là các loài động vật không xương sống, nhất là giun đất. Chúng kiếm ăn chủ yếu tại những nơi đất ẩm, chúng tìm thấy thức ăn bằng cách thăm dò các vùng đất mềm trong bụi cây. Chúng cũng tìm bắt và ăn các loại côn trùng, ốc, rết, động vật nhiều chân, nhện, ruồi, bọ cánh cứng và cả kiến. Kể cả một lượng nhỏ thức ăn từ thực vật cũng được chúng ăn, và nhất là các hạt.
Sinh sản
Vào mùa xuân, các chim trống chiếm giữ những bãi tán tỉnh riêng lẻ, những khoảng trống gần nơi có bụi rậm để chúng có thể kêu gọi và thực hiện các chuyến bay biểu diễn vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn, chúng vẫn thực hiện điều này lúc có cường độ ánh sáng đủ cao vào những đêm có trăng.
Chim trống tạo ra một tiếng kêu ngắn và ôn ào, sau khi phát ra một loạt tiếng kêu ngắn trên mặt đất, chim trống sẽ bay lên độ cao từ 46 đến 91 m. Lúc này nó hạ dần độ cao một cách ngoằn ngoèo và nghiêng người trong khi tiếp tục phát ra các tiếng kêu ríu rít, uyển chuyển.
Vũ điệu tán tỉnh này của chim trống có thể thực hiện tối đa đến 4 tháng, và điều này vẫn sẽ được thực hiện tiếp tục khi chim mái đã ấp trứng và rời tổ.
Khi chim mái bị thu hút bởi vũ điệu tán tỉnh của chim trống, nó sẽ bay đến đậu dưới đất gần nơi chim trống đang hót. Sau khi giao phối, chim trống không có trách nhiệm trong việc làm tổ cũng như nuôi dạy các chim non.
Chim dẽ gà mái làm tổ thô sơ trên mặt đất và được lót bằng lá và các cành cây. Chim mẹ đẻ 4 quả trứng, đôi khi số lượng giao động từ 1 đến 3. Thời gian ấp trứng kéo dài từ 20 đến 22 ngày.
Chim non khi nở có lông tơ, và chúng sẽ nhanh chóng theo mẹ rời tổ chỉ vài giờ sau khi nở.
Khi bị đe dọa, các chim non thường ẩn nấp và nằm bất động, bộ lông của nó có chức năng ngụy trang rất tốt với môi trường xung quanh. Các chim non có thể tự tìm kiếm giun để ăn chỉ sau vài ngày nở. Và chỉ sau hai tuần, các chim non đã có thể tạo ra các chuyến bay ngắn, và sau năm tuần chúng sẽ tự lập.
Hành vi lắc lư khi di chuyển
Dẽ gà Mỹ đôi khi lắc lư tới lui khi chúng đi bộ, có lẽ để hỗ trợ việc tìm kiếm sâu. Thỉnh thoảng chúng sẽ thực hiện hành vi lắc lư, trong đó chúng sẽ bước đi chậm rãi đồng thời lắc lư cơ thể qua lại nhịp nhàng.
Hành vi này xảy ra trong quá trình tìm kiếm thức ăn, khiến các nhà điểu học hàng đầu đưa ra giả thuyết rằng đây là một phương pháp dụ dỗ các động vật không xương sống như giun đất đến gần bề mặt hơn. Một số ý kiến khác lại cho rằng đây là hành vi thể hiện cho những kẻ săn mồi biết rằng con chim đã biết về chúng. Còn bạn, bạn có suy nghĩ gì về hành vi kỳ lạ của loài chim này?
Hiện trạng bảo tồn
Số lượng gà rừng vẫn ở mức cao trong suốt đầu và giữa thế kỷ 20. Tuy nhiên, số lượng này đã giảm dần, trung bình giảm khoảng 1,1% mỗi năm trên phạm vi rộng trong 4 thập kỷ qua.
Hiện tại dẽ gà Mỹ không được IUCN coi là bị đe dọa toàn cầu. Chúng có khả năng chịu nạn phá rừng tốt hơn các loài chim dẽ khác, miễn là môi trường vẫn còn một số khu rừng cho chim mái sinh sản, chúng có thể phát triển mạnh ngay cả ở những vùng chủ yếu được sử dụng cho đất nông nghiệp. Số lượng thành viên ước tính là khoảng 5 triệu cá thể, và chúng được xem là loài phổ biến nhất ở Bắc Mỹ.
Tuổi thọ
Tuổi thọ tối đa của dẽ gà Mỹ trưởng thành trong tự nhiên là 8 năm.
Tài liệu tham khảo:
