Kền kền xám tro ( Aegypius monachus ) hay còn được gọi với cái tên khác như đại bàng đầu trọc. Đây là một loài chim ăn thịt lớn thuộc họ Ưng, và đây cũng là một trong hai loài kền kền lớn nhất thế giới cũ với cân nặng tối đa lên đến tận 14 kg.
Xem thêm:
Mục Lục
Phân bố
Phạm vi sinh sống của kền kền xám tro kéo dài từ châu Âu sang châu Á. Ở châu Âu chúng được tìm thấy trên bán đảo Iberia, miền Nam nước Pháp, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ. Còn ở châu Á chúng xuất hiện khắp Trung Đông, thông qua Pakistan đến miền Bắc Ấn Độ…
Chúng là loài không di cư ngoại trừ những nơi trong phạm vi phân bố, có mùa đông giá rét buộc chúng phải di chuyển nhưng không thường xuyên.
Môi trường sống
Có thể nói Kền kền xám tro là loài chim của đồi núi. Chúng đặc biệt ưa thích các môi trường sống bán mở, những nơi khô thoáng như thảo nguyên, rừng cây mở, dọc theo các môi trường sống ven sông, hoặc bất kỳ môi trường sống đồi núi nào…
Đại bàng đầu trọc có vẻ thích những nơi hoang vắng, không có sự xáo trộn của con người.
Mô tả
Kền kền xám tro có chiều dài cơ thể giao động từ 98 đến 120 cm, sải cánh dài từ 2,5 đến 3,1 m. Chim trống có cân nặng từ 6,3 đến 11,5 kg, trong khi chim mái nặng hơn một chút từ 7,5 đến 14kg. Với trọng lượng này kền kền xám tro được xem là một trong những loài chim bay có cân nặng lớn nhất thế giới.
Đại bàng đầu trọc có bộ lông tổng thể màu nâu, phần đầu tương phản với những sợi lông ngắn nhạt màu hơn. Phần da đầu và cổ có màu xám xanh, mắt màu nâu, mỏ và đôi chân có màu xám xanh nhạt.
Các chim chưa trưởng thành có màu xám trên đầu, lớp da trần quanh mặt có màu hoa cà nhạt, chân và bàn chân có màu xám.
Kền kền xám tro ăn gì
Chúng có thể bay rất cao, một con kền kền xám tro đã được quan sát thấy bay ở độ cao 6,970m trên đỉnh Everest. Chúng cũng có thể kiếm ăn rất xa qua quảng đường dài đến tận 75 km, đến những nơi có thời tiết hoặc nguồn thức ăn tốt hơn.
Loài kền kền này là những kẻ đơn độc, nhưng đôi khi chúng cũng kiếm ăn theo cặp. Khi tìm kiếm được các thân thịt lớn, chúng có thể tụ tập khá đông với số lượng lên đến tối đa từ 12 đến 20 con.
Giống như các loài kền kền khác, kền kền xám tro cũng ăn chủ yếu là xác thối. Chúng ăn gần như là tất cả các loại xác động vật, từ những loài động vật có vú lớn to nhất cho đến cả cá và bò sát… Đôi khi chúng còn săn bắt cả những con mồi đang còn sống.
Mỏ kền kền xám tro rất mạnh mẽ, giúp chúng dễ dàng xé nhỏ miếng thịt cứng ra khỏi thân thịt. Chúng thậm chí còn có thể phá vỡ xương sườn của các loài động vật lớn, để tiếp cận phần thịt bên trong.
Với cơ thể to lớn, cộng thêm cái mỏ sắc nhọn mạnh mẽ, giúp chúng trở thành kẻ chiếm nhiều ưu thế hơn các loài kền kền khác trong khu vực. Ngay đến những kẻ săn mồi mặt đất tinh ranh và hung dữ như loài cáo.
Kể cả những loài chim săn mồi như đại bàng thảo nguyên cũng bị chúng thường xuyên bắt nạt, khi 2 loài bị thu hút bởi một thân thịt. Không chỉ dừng lại ở các loài đại bàng nhỏ, đến vua của bầu trời đại bàng vàng, chúng cũng chẳng ngần ngại tấn công để giành phần thức ăn.
Vì có sức mạnh và cơ thể to lớn vượt trội, giúp kền kền xám tro chiến thắng áp đảo trong các trận chiến với những loài chim khác, và kẻ thua cuộc buộc phải rời bỏ con mồi lại cho chúng.
Sinh sản
Mùa sinh sản là mỗi nơi mỗi khác. Ở châu Âu, chúng quay trở lại vùng sinh sản vào tháng 1 hoặc tháng 2, còn ở những nơi khác giao động từ tháng 2 đến tháng 4 và kéo dài đến tận tháng 9 hoặc tháng 10.
Kền kền xám tro chọn những vùng núi cao và các khu rừng rộng lớn để làm tổ. Tổ có thể được làm trên cây hoặc đôi khi là trên các mỏm đá. Tổ được lót bằng cành cây, cả hai chim bố mẹ gần như là hợp tác cùng nhau ở tất cả các khâu trong quá trình sinh sản.
Tổ khá to với kích thước chiều rộng lên đến 1,45 – 2 m và sâu từ 1 – 3 m, những cái tổ được sử dụng lại nhiều lần sẽ có kích thước vô cùng lớn…
Thông thường chim mẹ chỉ đẻ một quả trứng, nhưng đôi khi là hai. Thời gian ấp kéo dài từ 50 đến 62 ngày. Chim non thường sẽ nở ra vào khoảng tháng 4 hoặc tháng 5 ở châu Âu.
Chim non mới nở được bao phủ lớp lông tơ màu trắng xám đến nâu xám, và bắt đầu nhạt màu đi theo thời gian.
Sau khoảng 30 ngày tuổi, những chiếc lông bay đầu tiên sẽ được mọc và hoàn thiện khi chúng được 60 ngày tuổi. Chúng sẽ bắt đầu rời khỏi tổ trong khoảng từ 104 đến 120 ngày tuổi. Sau khi rời tổ chúng vẫn sẽ tiếp tục phụ thuộc vào chim bố mẹ thêm khoảng 2 tháng nữa.
Hiện trạng bảo tồn
Kền kền xám tro đã bị suy giảm trong hầu hết phạm vi của nó trong suốt 200 năm qua, một phần do bị ngộ độc khi ăn phải những thân thịt có độc, ( Con người dùng thuốc để tiêu diệt, kìm hãm sự phát triển của các loài chó hoang dã ).
Trong tự nhiên kền kền xám tro gần như không có kẻ thù tự nhiên, ngoại trừ con người. Tổ thường được làm ở các ngã ba cây chính, điều này khiến trứng thường bị lấy cắp từ những người thu thập trứng làm thực phẩm…
Cộng thêm việc con người đặt bẫy và săn bắn chúng phổ biến ở Trung Quốc và Nga… Tất cả những yếu tố trên đã góp phần làm suy giảm số lượng loài chim này. Hiện tại kền kền xám tro được xem là loài gần bị đe dọa.
Tầm quan trọng đối với hệ sinh thái
Kền kền xám tro rất quan trọng đối với hệ sinh thái. Nhiều môi trường sống của chúng là những địa điểm du lịch ưa thích, nơi những con chim này cung cấp dịch vụ vệ sinh miễn phí. Điều này không chỉ cung cấp một môi trường vệ sinh, mà còn làm giảm khả năng nhiễm trùng cho các loài động vật khác, đôi khi các mầm bệnh từ xác thối có thể truyền sang cả con người.
Tuổi thọ
Kền kền xám tro có tuổi thọ trung bình khoảng 20 năm, tuy nhiên chúng có thể sống đến tận 39 năm.
Link video về loài chim kền kền xám tro
Bài viết được tham khảo từ các nguồn sau:
