Ngỗng Canada (Branta canadensis) đây là một loài ngỗng hoang dã lớn dễ nhận biết với bộ lông màu nâu, một cái đầu đen kèm theo vệt trắng dưới cằm, và thường được tìm thấy tại các vùng nước ngọt.
Xem thêm:
Có thể nói loài Ngỗng này cực kỳ thành công, khi chúng sinh sống gần con người. Chúng tạo nên các thuộc địa sinh sản ở khu đô thị và vùng trồng trọt, nơi cung cấp nguồn thức ăn rất tốt và hạn chế một số loài ăn thịt tự nhiên.
Mục Lục
Phân bố
Ngỗng Canada có nguồn gốc từ Bắc cực và vùng ôn đới của Bắc Mỹ, chúng sinh sản ở Canada và miền bắc Hoa Kỳ, đôi khi chúng cũng xuất hiện ở Bắc Âu do di cư. Một số nơi khác như Vương quốc Anh, Ireland, New Zealand, Argentina, Chile và Quần đảo Falkland.
Môi trường sống
Ngỗng Canada thích các môi trường sống mở có cỏ, như hồ, ao, các đầm lầy lớn… Chúng có xu hướng tránh các khu vực có cây bụi hoặc lùm cỏ cao, vì những nơi này có thể là nơi để ngụy tranh cho những kẻ săn mồi. Chúng có thể xuất hiện ở hầu hết các độ cao khác nhau, từ ven biển đến các vùng núi cao.
Chúng có vẻ thích cuộc sống đô thị và ngoại ô, nơi có những bãi cỏ và hồ nước nhân tạo được duy trì, chúng cũng xuất hiện tại các vùng đất nông nghiệp.
Mô tả
Ngỗng Canada khá to lớn với trọng lượng cơ thể trung bình giao động từ 2,6 – 6,5 kg, chiều dài cơ thể từ 75 – 110 cm, sải cánh dài từ 127 – 185 cm, cả hai giới tính đều tương tự nhau nhưng ngỗng mái thường nhỏ hơn khoảng 10% so với con trống. Một số ngỗng trống khổng lồ đôi khi còn có cân nặng vượt quá 8kg.
Ngỗng Canada ăn gì?
Ngỗng Canada chủ yếu ăn thực vật xanh và ngũ cốc, bao gồm nhiều loại cỏ, tảo, rong rêu, mặc dù đôi khi chúng cũng ăn cả côn trùng nhỏ và cá. Trên đất liền chúng lấy thức ăn bằng cách dùng miệng giữ một cọng cỏ, rồi xé lá cỏ bàng một cú giật đầu. Trong môi trường nước, chúng rúc phần đầu xuống dưới để tìm thực vật thủy sinh.

Di cư
Như những con chim bay theo đàn, ngỗng Canada cũng vậy, chúng bay theo hình chữ V đặc biệt, với độ cao trung bình khoảng 1km. Khi bay theo hình chữ V sẽ giúp bầy đàn tiết kiệm rất nhiều năng lượng, và với kỹ thuật bay này giúp chúng có thể bay tới 2.400 km trong một ngày bay.
Ngỗng Canada di cư theo mùa về phía nam, thường diễn ra vào tháng 9 đến đầu tháng 11. Trong mùa di cư, chúng thường dừng chân nghỉ ngơi nếu thấy có bầy đàn đang dừng chân.
Lợi dụng đặc điểm này, con người thường tạo ra những con ngỗng giả và đặt chúng tại các khu vực gần nước, để dẫn dụ đàn ngỗng di cư đang bay trên trời. Một khi đàn ngỗng di cư xà xuống gần mặt đất, người đi săn sẽ nổ súng bắn chúng.
Động vật ăn thịt
Ngỗng Canada trường thành, do có kích thước lớn và hành vi hung dữ, giúp chúng ít bị các loài khác săn mồi hơn. Ngoài con người, loài ngỗng này còn có thể bị các loài khác giết chết bao gồm: chó sói, cú trắng, đại bàng vàng, đại bàng hói và một số loài chim săn mồi khác.
Một số động vật ăn thịt được biết đến
- Chó sói ( Canis latrans )
- Con người ( Homo sapiens )
- Mòng biển ( Laridae )
- Quạ ( Corvus )
- Chồn hôi ( Mephitidae )
- Gấu Mèo ( Procyon lotor )
- Cáo Bắc cực ( Vulpes lagopus )
- Cáo đỏ ( Vulpes Vulpes )
- Sói xám ( Canis lupus )
- Gấu ( Ursidae )
- Chó nhà ( Canis lupus quenis )

Sinh sản
Khi được 2 tuổi, chúng bắt đầu tìm kiếm bạn đời cho mình, và chung sống với nhau đến suốt đời. Nếu một trong hai chết, con ngỗng còn lại có thể tìm cho mình một bạn đời mới. Muà sinh sản diễn ra hàng năm, thường bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 5, một số nơi lạnh hơn thường kéo dài đến tháng 6.
Tổ được xây dựng gần các nguồn nước như ao hồ, hoặc các con suối. Ngỗng cái thường đảm nhiệm vai trò làm tổ, nguyên liệu được lấy từ cành cây, cỏ và lông… Ngỗng cái đẻ từ 2 – 9 quả trứng màu trắng, cả hai ngỗng bố mẹ cùng tham gia ấp trứng trong khoảng từ 24 – 32 ngày.
Ngỗng con ngay khi vừa nở đã có khả năng đi lại, bơi lội dễ dàng dưới nước và tìm kiếm thức ăn. Lúc này chúng được cả hai bố mẹ bảo vệ rất nghiêm ngặc, thường bố mẹ ở hai đầu và các con ở giữa.
Khi bảo vệ con non, ngỗng bố mẹ trở nên vô cùng hung dữ, chúng trở nên cực kỳ mạnh mẽ, sẵn sàng đánh đuổi bất kỳ kẻ thù nào dám đến gần đàn con.
Ngỗng con phải mất từ 6 đến 9 tuần tuổi để trưởng thành bên bố mẹ, thời gian này chúng gần như bám dính lấy bố mẹ cho đến khi cuộc di cư vào mùa xuân diễn ra.
Hiện trạng bảo tồn
Trong những năm gần đây, một phần do việc loại bỏ các loài săn mồi tự nhiên, cộng thêm nhiều nguồn nước nhân tạo an toàn và gần nguồn thức ăn nơi chúng sống, khiến quần thể Ngỗng Canada ở một số khu vực tăng lên đáng kể.
Tuy nhiên cũng vì vậy mà đối với con người, chúng được xem là kẻ phá hoại mùa màng và tiếng ồn, cộng thêm vào là phân của chúng, thói quen đi xin thức ăn do con người hay cho chúng ăn bằng tay, hơn hết là hành vi lãnh thổ vô cùng hung hăng với cả con người cùng các loài động vật khác.
Mặc dù chúng được bảo vệ bởi Đạo luật chim di cư của Hoa Kỳ (1918), nhưng với tình trạng tăng trưởng mạnh đã gây ra khá nhiều phiền toái, một số nơi đã thực hiện các hành vi hù dọa gây hoảng sợ đối với chúng, và một số nơi khác được phép săn bắn để hạn chế số lượng loài ngỗng này.
Vai trò hệ sinh thái
Ngỗng Canada rất quan trọng trong hệ sinh thái, chúng giúp phân phối hạt giống từ các loại cây trái khác nhau, khi chúng ăn và đào thải ra ngoài. Chúng cũng có thể mang nhiều loại ký sinh trùng như vi-rut H5N1, vi khuẩn gây bệnh dịch tả, chlamydiosis…
Tuổi thọ
Tuổi thọ trong tự nhiên của ngỗng Canada giao động từ 10 – 24 năm.
Tên gọi loài ngỗng này ở một số quốc gia khác:
Việt: Ngỗng Canada
Anh: Canada Goose
Séc: berneška velká
Ðức: Kanadagans
Ðan Mạch: Canadagås/Kanadagæs
Tây Ban Nha:Barnacla canadiense grande
Phần Lan: kanadanhanhi
Pháp: Bernache du Canada
Ý: Oca canadese
Nhật: カナダガン
Hà Lan: Grote Canadese Gans
Ba Lan: bernikla kanadyjska
Bồ Đào Nha: Ganso do Canadá
Nga: Канадская казарка
Slovak: bernikľa veľká
Ukraina: Казарка канадська
Trung: 加拿大黑雁
Bài viết được tham khảo từ các nguồn: