Cá voi, loài động vật khổng lồ của hành tinh, với những cá thể có chiều dài vượt quá 30 mét và trọng lượng lên đến 200 tấn, tạo nên một điều kỳ diệu của tự nhiên. Rất may mắn, chúng không phát nổ khi còn sống. Tuy nhiên, khi cá voi kết thúc cuộc sống của mình thì cơ thể khổng lồ ấy lại là một câu chuyện khác.
Cái chết của loài cá khổng lồ này đôi khi có thể xuật hiện, hiện tượng nổ xác một cách tự nhiên, nhưng thường xuyên hơn là do sự can thiệp của con người bằng cách sử dụng chất nổ mạnh. Cả hai loại nổ đều phản ánh một thực tế đau lòng: thế giới đang phải đối mặt với vấn đề nghiêm trọng về cái chết của loài động vật lớn này.
Xem thêm:
Mục Lục
Vì sao cơ thể cá voi phát nổ khi nó chết
Sau khi cá voi chết, quá trình tự nhiên của sự thối rữa bắt đầu, tạo nên một chuỗi biến đổi khá độc đáo. Trong khi sinh vật này còn sống, hệ thống miễn dịch của chúng hoạt động mạnh mẽ để chống lại mọi vi khuẩn có thể xâm nhập. Tuy nhiên, khi cá voi qua đời, hệ thống miễn dịch suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển.
Những vi khuẩn này bắt đầu ăn mô của cá voi, kích thích quá trình thối rữa. Trong quá trình này, chúng sản xuất nhiều loại khí, trong đó có carbon dioxide và metan. Sự phát triển của vi khuẩn và quá trình thối rữa tạo nên một loạt các sản phẩm phụ, tạo nên một bữa tiệc không kiểm soát của sinh vật nhỏ, như nấm và các thực bào đơn bào.
Khác biệt giữa quá trình thối rữa và quá trình lên men nằm ở sự kiểm soát. Quá trình lên men thường do vi khuẩn hoặc nấm cụ thể, tạo ra các sản phẩm cụ thể và đặc biệt hữu ích. Trong khi đó, quá trình thối rữa là một sự phân hủy không kiểm soát, tạo nên một loạt các khí và sản phẩm phụ mà không có sự kiểm soát nào.
Qúa trình cơ thể cá voi phát nổ tự nhiên
Tương tự như cách một chai sâm panh được đậy kín để giữ khí bên trong, cá voi chết có khả năng thấm nước khó khăn hơn so với hầu hết các xác chết khác. Điều này là do loài cá khổng lồ này lưu trữ chất béo dưới dạng một lớp dày được gọi là mỡ, nằm dưới da và giúp chúng giữ ấm trong vùng nước lạnh. Lớp mỡ này hoạt động như một lớp bịt kín, làm cho khí khó thoát ra ngoài không khí.
Khi một con cá voi chết, lớp mỡ này giữ chặt khí bên trong cơ thể, tạo nên một hiện tượng phình lên và phồng to như một quả bóng bay – không chỉ là quả bóng bay lớn nhất, mà còn mang theo một mùi hôi hám đến khó chịu, khiến nó trở thành hiện tượng khó tin trong thế giới động vật.
Cuối cùng, xác loài cá khổng lồ này không thể chịu đựng áp lực và sẽ vỡ nát. Một quả bóng bay dài 30 mét có thể chịu đựng áp lực lớn, và cá voi đã được ghi nhận phồng lên gấp đôi kích thước ban đầu trước khi mất đi lớp mỡ.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng lực của vụ nổ đã ném nội tạng của con cá voi ra xa xác tới 15 mét. Trong tự nhiên, áp suất cuối cùng sẽ được giải phóng, có thể do xác của động vật bị vượt qua hoặc do động vật ăn xác thối từ bên ngoài, tạo ra một điểm yếu cho khí để xâm nhập.
Xác cá voi phát nổ khi có sự can thiệp của con người
Tuy nhiên, đôi khi cá voi bị mắc cạn ở những bờ biển gần với nền văn minh của con người. Chúng tạo thành một điểm thu hút thú vị tạm thời, nhưng cũng đồng thời gây lo ngại về an toàn và mùi của chúng.
Trước tình cảnh này, lãnh đạo địa phương thường không muốn rủi ro làm cho khách du lịch bị thương, hoặc những bãi biển bị phủ kín bởi ruột cá voi thối rữa và mùi khá khó chịu. Giải pháp phổ biến nhất là kéo xác cá voi đi, thường xuống biển, để áp suất có thể được giải phóng và xác có thể chìm xuống. Tuy nhiên, đôi khi thi thể ở quá xa bờ biển, và đó là lúc chất nổ lớn được sử dụng để giải quyết vấn đề này.
Theo dòng lịch sử
Năm 1970, khi một con cá voi nổi tiếng dạt vào bờ biển Florence, Oregon, Sở Đường cao tốc của bang đã quyết định sử dụng thuốc nổ để phá hủy nó, và nửa tấn (khoảng 20 hộp, 450 kg) thuốc nổ đã được sử dụng! Sự kiện này đã được ghi lại trên video.
Mặc dù vụ nổ đã thành công trong việc phá vỡ và giải phân mảnh xác con cá voi, nhưng nó lại gây ra nhiều tranh cãi và bị chỉ trích vì được xem là một biện pháp không an toàn. Ngày nay, chất nổ không còn là công cụ chính để xử lý xác cá voi, thay vào đó chúng thường chỉ được sử dụng khi thi thể cần phải được chia thành các mảnh nhỏ hơn để dễ dàng kéo đi.
Hành trình xác cá voi sau khi được kéo ra biển
Ngay cả sau khi khí thoát ra khỏi cá voi, xác của chúng tiếp tục cuộc hành trình đầy thu hút để tạo ra sự sống mới. Thân thể chìm sâu xuống dưới mặt biển, rơi xuống đáy đại dương, một hiện tượng được biết đến như “sự sụp đổ của cá voi.” Trong vùng nước nông, xác của loài cá khổng lồ này chết thường bị động vật ăn xác tấn công, thường ăn hết và hầu như hoàn toàn biến mất trong khoảng vài tuần đến vài tháng.
Tuy nhiên, khi xác cá voi xuất hiện ở vùng nước sâu (độ sâu lớn hơn 1.000 mét), xác của chúng trở thành một nguồn cung cấp dinh dưỡng và môi trường sống chính trong nhiều thập kỷ cho nhiều loài động vật.
Lượng chất dinh dưỡng lớn này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của các sinh vật, mà còn làm nổi bật những loài không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác dưới đáy biển sâu. Những “miếng cá voi” này phổ biến dọc theo các tuyến đường di cư của cá voi, và một số loài có khả năng sống sót bằng cách di chuyển giữa các “miếng cá voi” khác nhau, nhảy từ môi trường giàu chất dinh dưỡng này sang môi trường giàu chất dinh dưỡng khác.
Kết luận
Quá trình phân hủy của một con cá voi chết trải qua một chu kỳ đầy đủ, bắt đầu bằng việc phồng lên và lên men, sau đó chìm xuống dưới bề mặt để trở thành nguồn thức ăn cho nhiều sinh vật khác. Điều này ngụ ý rằng ngay cả những sinh vật lớn nhất trên Trái đất, cuối cùng cũng sẽ trải qua quá trình phân hủy và trở thành thức ăn, cho những sinh vật đơn bào nhỏ nhất, và rồi tất cả những gì to lớn hay nhỏ bé, cuối cùng cũng sẽ trở về với cát bụi.
