Vogelkop bowerbird (Amblyornis inornata) là một loài chim đặc hữu của New Guinea, nổi tiếng nhờ hành vi độc đáo của chim trống: xây dựng những khu “vườn trang trí” tinh xảo và sưu tập vật thể đầy màu sắc để thu hút chim mái.
Xem thêm:
- Chim Đá Andes – Loài chim kỳ lạ và rực rỡ nhất Nam Mỹ
- Chim bowerbird lửa – Loài chim thiên đường tuyệt đẹp
Mục Lục
Phân bố
Vogelkop bowerbird chỉ xuất hiện tại dãy núi Vogelkop, thuộc Tây Papua, Indonesia. Đây là loài chim đặc hữu, phạm vi phân bố hẹp và gắn liền với những cánh rừng núi cao nguyên vùng nhiệt đới.
.jpeg "Vogelkop bowerbird")
Môi trường sống
Loài này sinh sống chủ yếu trong các khu rừng mưa nhiệt đới và rừng ẩm núi cao, nơi có thảm thực vật phong phú và nguồn trái cây dồi dào.
Do sinh cảnh đặc thù, chúng ít khi xuất hiện ở rừng khô hay ven đồng cỏ, mà tập trung ở các khu vực nhiều cây gỗ và thảm lá dày, thuận lợi cho việc dựng bower và tìm thức ăn.
Mô tả
Khác với nhiều loài bowerbird khác, Vogelkop bowerbird có ngoại hình khá khiêm tốn: lông nâu xám, không có màu sắc sặc sỡ, chiều dài cơ thể khoảng 25–27 cm.
Cả chim trống và chim mái đều có ngoại hình tương tự, khiến việc phân biệt giới tính qua màu lông gần như không thể. Chính vì vậy, hành vi xây dựng và trang trí bower trở thành đặc điểm nhận dạng nổi bật nhất của loài chim này.
Tập tính
Điểm đặc biệt khiến Vogelkop bowerbird nổi tiếng là khả năng xây dựng bower dạng “vườn trang trí”.
Cấu trúc bower: Chim trống dựng một “nhà chòi” hình mái vòm thấp, phía trước là một khu vườn rộng được dọn sạch và lát phẳng bằng rêu, lá khô.
Trang trí: Chúng sưu tập nhiều vật thể khác nhau như hoa tươi, quả mọng, vỏ ốc, nấm, thậm chí cả rêu và cánh bướm. Đặc biệt, Vogelkop bowerbird có khả năng sắp xếp theo tông màu: hoa vàng ở một góc, quả đỏ ở góc khác, tạo thành “tác phẩm nghệ thuật” độc đáo.
.jpeg "Vogelkop bowerbird")
Duy trì và chỉnh sửa: Chim trống thường xuyên thay mới vật liệu, loại bỏ những đồ đã héo úa hoặc mất màu để giữ bower luôn tươi mới.
Trình diễn: Khi chim mái ghé thăm, chim trống sẽ vừa phô diễn bower, vừa thực hiện điệu múa và phát ra âm thanh để tăng sức hấp dẫn.
Vogelkop bowerbird ăn gì?
Chế độ ăn của Vogelkop bowerbird chủ yếu dựa vào trái cây và quả mọng, vốn rất dồi dào trong rừng mưa núi cao.
.jpeg "Vogelkop bowerbird")
Ngoài ra, chúng cũng bổ sung côn trùng và nhện nhỏ để có thêm protein, đặc biệt trong mùa sinh sản. Nhờ vậy, Vogelkop bowerbird duy trì được năng lượng để thực hiện hành vi xây dựng và chăm sóc bower tốn nhiều công sức.
Sinh sản
Trong mùa sinh sản, chim trống thu hút chim mái bằng bower và cách trang trí công phu. Nếu chim mái chấp nhận, quá trình giao phối diễn ra ngay trong khu vực bower.
Sau đó, chim mái rời đi để tự xây tổ trên cây, hoàn toàn tách biệt với bower của chim trống. Toàn bộ việc ấp trứng và nuôi con non do chim mái đảm nhiệm.
Số lượng trứng ít, thường chỉ 1–2 trứng, với thời gian ấp khoảng vài tuần. Chim non sẽ được chăm sóc cho đến khi đủ lông cánh để rời tổ.
Hiện trạng bảo tồn
Theo IUCN, Vogelkop bowerbird hiện được xếp vào nhóm “Ít quan tâm” (Least Concern). Tuy nhiên, chúng vẫn phải đối mặt với nhiều nguy cơ:
Mất rừng do khai thác gỗ và mở rộng nông nghiệp ở Tây Papua.
Biến đổi khí hậu có thể làm suy giảm diện tích rừng mưa núi cao, thu hẹp môi trường sống của loài.
Các nỗ lực bảo tồn rừng nguyên sinh và kiểm soát khai thác tài nguyên tại New Guinea đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự tồn tại của Vogelkop bowerbird.
Tuổi thọ
Tuổi thọ của Vogelkop bowerbird trong tự nhiên được ước tính khoảng 5–10 năm. Trong điều kiện thuận lợi, chúng có thể sống lâu hơn, đặc biệt khi không bị săn bẫy hoặc mất môi trường sống.
Lời kết
Vogelkop bowerbird không sở hữu bộ lông sặc sỡ như nhiều loài chim khác, nhưng lại nổi bật nhờ tài năng kiến tạo bower và nghệ thuật sắp đặt màu sắc hiếm có trong thế giới động vật.
Bảo vệ môi trường sống của loài chim này không chỉ duy trì sự tồn tại của một loài đặc hữu độc đáo, mà còn góp phần gìn giữ giá trị sinh thái quý giá của rừng mưa New Guinea.
Tài liệu tham khảo:
