Gà Nhà & Những Điều Bạn Chưa Biết

Gà, còn được gọi là gà nhà hoặc gà Đồi (tên khoa học: Gallus gallus domesticus), đây là một loài chim đã được con người thuần hóa từ hàng nghìn năm trước. Một số quan điểm cho rằng gà có nguồn gốc từ các loài chim hoang dã ở Ấn Độ, và loài gà rừng lông đỏ nhiệt đới ở khu vực Đông Nam Á. Với khoảng 24 tỷ cá thể trên toàn cầu (dữ liệu tính đến năm 2023, chủ yếu là gà nuôi), gà chiếm vị trí áp đảo trong thế giới các loài chim.

Con người thường sử dụng thịt gà, trứng gà và lông gà trong đời sống hàng ngày. Ngoài ra, hiện nay, gà cũng được sử dụng trong các thí nghiệm nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực như sinh học, vật lý và hóa học.

Xem thêm:

• Chim Trĩ Đỏ – Loài Chim Mặt Đất Tuyệt Đẹp
• Vịt uyên ương & Thử thách đầu đời của vịt con

Nguồn gốc

Gà nhà có nguồn gốc từ gà rừng lông đỏ (Gallus gallus) và được phân loại khoa học vào cùng loài này. Phân tích gien gần đây đã tiết lộ rằng ít nhất gen da vàng ở gà có liên quan đến gà rừng lông xám (G. sonneratii). Sách Encyclopædia Britannica (2007) ghi nhận: “Con người lần đầu tiên thuần hóa gà tại tiểu lục địa Ấn Độ với mục đích làm gà chọi ở châu Á, châu Phi và châu Âu. Có rất ít sự chú ý chính thức dành cho việc nuôi lấy trứng hay lấy thịt…” Nghiên cứu gần đây chỉ ra nhiều nguồn gốc của gà từ châu Mỹ, châu Âu, Trung Đông và châu Phi, đều bắt nguồn từ tiểu lục địa Ấn Độ – nơi có nhiều haplotype độc đáo.

Gà rừng, còn được biết đến như “gà tre” trong nhiều ngôn ngữ Đông Nam Á, là một loại gà lôi đặc biệt đã thích nghi để tận dụng lượng trái cây dồi dào sinh ra trong giai đoạn cuối của vòng sinh trưởng dài 50 năm của cây tre nhằm tăng sinh sản. Theo Daniel H. Janzen từ Đại học Pennsylvania, trong quá trình thuần hóa gà, con người đã lợi dụng sự mắn đẻ mà gà có được khi chúng có nhiều thức ăn.

Các giả định cổ khí hậu học chỉ ra rằng gà được thuần hóa ở vùng Hoa Nam vào khoảng năm 6000 trước Công nguyên. Tuy nhiên, một nghiên cứu vào năm 2007 cho biết “chưa biết liệu những con chim này có đóng góp nhiều cho sự hình thành gà nhà hiện đại hay là không. Gà xuất xứ từ Văn minh lưu vực sông Ấn (2500-2100 trước Công nguyên), có thể là nguồn chính cho sự lan truyền của gà trên toàn thế giới.”

Biến thể gà Nam Mỹ

Một loại gà khác đặc biệt có nguồn gốc từ Nam Mỹ được gọi là gà Araucana, được người Mapuche ở miền nam Chile nuôi. Araucana nổi tiếng với việc đẻ ra những quả trứng màu xanh dương pha xanh lá cây. Từ lâu, người ta đã cho rằng gà araucana đã tồn tại ở Nam Mỹ trước khi người Tây Ban Nha mang theo gà châu Âu đến lục địa này. Đồng thời, gà Araucana cũng được coi là một bằng chứng cho mối liên hệ tiền Colombo qua Thái Bình Dương giữa người châu Á và các dân tộc sinh sống ở khu vực này, đặc biệt là người Polynesia và Nam Mỹ.

Năm 2007, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã công bố báo cáo về kết quả phân tích xương của gà tìm thấy ở bán đảo Arauco (Nam Trung Bộ Chile). Kết quả xác định cacbon phóng xạ cho thấy đây là xương của những con gà từ thời kỳ tiền Colombo, và phân tích DNA cũng chỉ ra rằng chúng có quan hệ với gà tiền sử ở Polynesia. Những kết quả này có vẻ như đã xác nhận rằng gà từ Polynesia đã đến và thiết lập mối liên hệ xuyên đại dương giữa Polynesia và Nam Mỹ trước khi Cristoforo Colombo đặt chân đến châu Mỹ. Tuy nhiên, một báo cáo sau đó đã sử dụng các mẫu vật tương tự để phân tích và kết luận phủ nhận tuyên bố của nghiên cứu trước.

Mô tả

Gà trống thường có ngoại hình khác biệt so với gà mái, với bộ lông sặc sỡ, đuôi dài, bóng, lông nhọn trên cổ và lưng thường sáng và đậm màu hơn. Tuy nhiên, ở một số giống gà như giống Sebright, gà trống có thể có màu sắc tương tự như gà mái, chỉ khác biệt nhỏ ở phần lông cổ hơi nhọn.

Trong một số trường hợp, có thể phân biệt gà trống và gà mái dựa trên mào hoặc sự phát triển của cựa ở chân gà trống. Cả gà trống và gà mái đều có mào và yếm thịt, nhưng thường chỉ nổi bật ở gà trống. Ở một số giống, có thể xuất hiện đột biến khiến cho phần lông dưới đầu của gà giống như có “râu” ở người.

Dưới đây là kích thước của loài gà nhà:

• Chiều cao: 25-37 cm
• Sải cánh: 60-90 cm
• Chiều dài: 40-60 cm
• Cân nặng: 2,6-4,5 kg
• Chiều rộng thân: 11,5-18 cm

Gà nhà ăn gì?

Gà nhà là loài động vật ăn tạp. Tự nhiên, chúng thường bới đất để tìm kiếm hạt cây, côn trùng, thằn lằn hoặc chuột nhắt con.

Gà nhà có thể bay không?

Mặc dù nhìn chung, gà nhẹ cân có thể bay được một quãng ngắn ở tầm thấp như qua hàng rào hoặc cây bụi, nhưng hầu hết các giống gà nuôi thuộc nhóm chim đào bới, nên không có khả năng bay xa như những loài chim có cơ thể được tiến hóa để bay. Gà nhà thỉnh thoảng có thể bay chập chững khi khám phá môi trường xung quanh hoặc để trốn khỏi nguy hiểm.

Tập tính

Gà nhà là loài có xu hướng sinh sống thành đàn, với các hoạt động sinh hoạt, ấp trứng và chăm sóc con non mang tính cộng đồng. Trong trường hợp nguy hiểm, gà con thường sẽ tìm nơi ẩn náu dưới cánh của gà mẹ.

Các cá thể gà trong đàn thường thiết lập một hệ thống “tôn ti trật tự”, tuân thủ nguyên tắc “kẻ mạnh hơn, kẻ yếu thua” bằng cách tranh giành quyền lợi về thức ăn, giao phối và địa điểm làm tổ.

Khi một cá thể mạnh mẽ rời bỏ đàn, hệ thống trật tự này có thể bị phá vỡ tạm thời cho đến khi một trật tự mới được thiết lập. Sự bổ sung gà mái mới vào đàn có sẵn thường gây ra xung đột và thương tích. Khi gà trống tìm thấy thức ăn, chúng thường sẽ kêu gọi các thành viên khác đến ăn bằng cách gọi “cục tác” và thả thức ăn. Tương tự, gà mái cũng có thể quan sát thấy hành vi này khi chúng gọi gà con đến ăn.

Buổi sáng, gà trống thường gáy to. Tiếng gáy của gà trống, thường có âm lượng lớn và đôi khi gây chói tai, cũng là cách thông báo lãnh thổ cho các gà trống khác. Tuy nhiên, gà cũng có thể gáy khi bị kích động bất ngờ.

Gà mái thường ấm ức kêu “cục tác” sau khi đẻ trứng và khi gọi gà con. Hơn nữa, gà nhà cũng có thể phát ra “tiếng kêu cảnh báo” ở mức độ âm lượng thấp khi chúng cảm thấy có sự xuất hiện của loài ăn thịt.

Sinh sản

Để khởi đầu quá trình tỏ tình, một số gà trống thường thực hiện các động tác như nhảy vòng tròn xung quanh hoặc tiếp cận gần gà mái, rồi hạ thấp một cánh gần nhất với gà mái (còn gọi là gù mái). Sau khi nhận được phản ứng đồng tình từ gà mái, quá trình giao phối có thể bắt đầu, được gọi là đạp mái.

Gà mái thường đẻ trứng vào các tổ đã có trứng từ trước; ngoài ra, chúng cũng có thể chuyển trứng từ tổ của con gà khác sang tổ của mình. Vì tập tính này, một đàn gà thường chỉ sử dụng một số lượng ít chỗ đẻ trứng yêu thích thay vì mỗi con có một tổ riêng.

Gà mái thường có xu hướng chọn một nơi cụ thể để đẻ trứng. Hai hoặc nhiều con gà nhà có thể cố gắng chia sẻ một tổ cùng một lúc. Trong trường hợp tổ quá nhỏ hoặc một con gà nhà không chịu rời tổ, các gà mái có thể cố nằm chồng lên nhau. Có chứng cứ cho thấy các con gà có thể thích đẻ trứng một mình hoặc đẻ trứng ở các tổ tập thể. Một số người nuôi gà sử dụng trứng giả, làm từ nhựa hoặc đá, để khuyến khích gà đẻ trứng ở nơi mong muốn.

Trong tự nhiên, hầu hết các con gà nhà chỉ đẻ một lần trứng đầy ổ rồi ngừng đẻ và bắt đầu ấp trứng. Hành vi này được gọi là “đòi ấp”. Gà đòi ấp sẽ ngừng đẻ để tập trung ấp trứng, thường là một ổ khoảng 12 quả. Trong thời gian này, chúng ít rời tổ để ăn hoặc tắm, và có thể phản ứng bằng cách mổ hoặc đẩy ra khỏi tổ nếu bị làm phiền. Gà mái duy trì nhiệt độ và độ ẩm trong tổ, đồng thời lật trứng trong giai đoạn đầu.

Sau khoảng 21 ngày, thời gian ấp kết thúc, trứng gà sẽ nở. Do trứng chỉ phát triển khi được gà ấp, nên tất cả trứng sẽ nở chỉ trong một hoặc hai ngày, dù thời gian gà nhà đẻ trứng có thể kéo dài trong hai tuần. Gà mái có thể nghe thấy tiếng gà con kêu trong lòng trứng trước khi nở; chúng có thể nhẹ nhàng cục tác để kích thích gà con mổ vỏ. Gà con sẽ tạo một lỗ thở trên vỏ trứng, thường ở phía trên. Sau đó, chúng nghỉ ngơi và hấp thu phần lòng đỏ trước khi tiếp tục mổ vỏ để ra khỏi tổ. Chúng sẽ ra khỏi vỏ và lông của chúng sẽ khô dưới sức ấm của tổ.

Gà mái thường nằm trong tổ khoảng hai ngày sau khi quả trứng đầu tiên nở. Trong thời gian này, gà con mới nở sẽ sống nhờ vào dinh dưỡng từ phần lòng đỏ trứng. Gà mái rời tổ, bỏ lại những quả trứng không nở. Gà con được gà mẹ bảo vệ và ấp để giữ ấm khi cần thiết. Gà mẹ dẫn các con tìm thức ăn và nước uống, và sẽ gọi chúng khi tìm thấy thức ăn, nhưng hiếm khi mớm trực tiếp cho gà con. Gà mẹ tiếp tục chăm sóc gà con cho đến khi chúng vài tuần tuổi, sau đó sẽ mất dần hứng thú và lại bắt đầu đẻ trứng mới.

Một số giống gà lấy trứng hiện đại hiếm khi đòi ấp trứng. Những con gà còn đòi ấp thường bỏ ngang giữa chừng. Tuy nhiên, một số giống như gà Tam hoàng, gà Cornwall và gà ác thường đòi ấp và là những bà mẹ xuất sắc, không chỉ ấp trứng gà mà còn ấp các loại trứng nhỏ khác như trứng chim cút, gà lôi, gà tây hoặc ngỗng. Đôi khi, vịt cũng có thể ấp trứng gà.

Các bệnh thường xuất hiện ở loài gà nhà

Gà nhà dễ bị nhiễm các loại ký sinh trùng, bao gồm phthiraptera, bét, ve, bọ chét và giun đũa, cũng như dễ mắc phải các bệnh tật khác.

Dưới đây là một số bệnh thường gặp trên gà nhà cùng với các tên gọi khác và nguyên nhân:

• Aspergillosis: Bệnh nấm gây ra.
• Cúm gia cầm (cúm gà): Do virus gây ra.
• Histomoniasis (Blackhead hoặc Enterohepatitis): Do ký sinh trùng protozoa.
• Botulism: Do ngộ độc.
• Cage Layer Fatigue: Do thiếu chất khoáng và thiếu vận động.
• Campylobacteriosis: Do tổn thương mô ruột.
• Coccidiosis: Do ký sinh trùng.
• Coccidiosis Avium (Bệnh cầu trùng gà): Do ký sinh trùng Eimeria spp.
• Cúm: Do virus.
• Chướng diều: Do dinh dưỡng không thích hợp.
• Dermanyssus gallinae: Do ký sinh trùng (bét đỏ).
• Chướng trứng: Do trứng quá cỡ.
• Erysipelas: Do vi khuẩn.
• Hội chứng xuất huyết gan nhiễm mỡ: Do thức ăn giàu năng lượng.
• Bệnh tả ở gà: Do vi khuẩn.
• Đậu mùa ở gà: Do virus.
• Thương hàn ở gà: Do vi khuẩn.
• Gallid herpesvirus 1 (Viêm thanh khí quản truyền nhiễm): Do virus.
• Giun nĩa (Syngamus trachea): Do giun.
• Viên phế quản truyền nhiễm: Do virus.
• Bệnh Gumboro ở gà (Gumboro): Do virus.
• Sổ mũi truyền nhiễm: Do vi khuẩn.
• Bệnh Lơ-cô (Bệnh máu trắng; Lymphoid leukosis): Do virus máu trắng ở chim.
• Bệnh Marek: Do virus.
• Monilia (Bệnh nấm men): Do nấm.
• Mycoplasmas: Do sinh vật tương tự vi khuẩn.
• Bệnh Newcastle (Bệnh dịch tả gà; bệnh gà rù): Do virus.
• Necrotic Enteritis (Viêm hoại tử đường tiêu hóa): Do vi khuẩn.
• Omphalitis (Viêm rốn): Do vi khuẩn, đặc biệt là E.coli.
• Peritonitis: Nhiễm trùng bụng từ lòng trắng trứng.
• Prolapse: Hậu quả của một số vấn đề sức khỏe.
• Psittacosis: Do vi khuẩn.
• Salmonella: Do vi khuẩn.
• Bệnh sùng chân: Do ký sinh trùng.
• Ung thư biểu mô gai: Do ung thư.
• Bệnh suy sụn xương ống: Một loại bệnh khác.
• Toxoplasmosis: Do ký sinh trùng.
• Ulcerative Enteritis: Do vi khuẩn.
• Ulcerative pododermatitis (Bumblefoot): Do vi khuẩn.
• Bệnh CRD ở gà (Bệnh hô hấp mãn tính): Do vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum.

Loài gà trong văn hóa

Từ thời cổ đại, gà nhà đã được coi là một linh vật thiêng liêng trong nhiều nền văn hóa và liên kết chặt chẽ với các hệ thống tín ngưỡng và tôn giáo. Người Hy Lạp, sau khi tiếp xúc với văn hóa Ba Tư, đã sử dụng thuật ngữ “chim Ba Tư” để chỉ gà trống, do vai trò quan trọng và ý nghĩa tôn giáo của gà trong xã hội Ba Tư.

Ở Indonesia, gà nhà có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong các nghi lễ hỏa táng của đạo Hindu. Gà ở đây được coi là con đường kết nối với linh hồn xấu. Trong buổi lễ, gà sẽ bị thắt chân để đảm bảo rằng mọi linh hồn xấu xuất hiện trong buổi lễ sẽ nhập vào gà thay vì nhập vào các thành viên trong gia đình. Sau lễ, gà được mang về nhà và tiếp tục cuộc sống bình thường.

Trong văn hóa Hy Lạp cổ đại, gà thường không được sử dụng cho các nghi lễ hiến tế, có lẽ do gà nhà vẫn được xem là một loài vật ngoại lai. Nhờ tính dũng cảm, gà trống được coi là biểu tượng của các vị thần như Ares, Heracles và Athena. Plato đã ghi lại những lời cuối cùng được cho là từ miệng Socrates trước khi ông qua đời, đó là “Crito, tôi nợ Asclepius một con gà trống; ông sẽ trả món nợ này hộ tôi chứ?”

Trong Kinh Thánh, Giê-su đã tiên đoán sự phản bội của Thánh Phêrô với câu “Thầy bảo thật anh, nội đêm nay, gà chưa kịp gáy, thì anh đã chối Thầy ba lần.” (Lc 22:34), một tiên tri đã trở thành sự thật. Điều này khiến gà trở thành biểu tượng của sự cảnh giác và phản bội.

Trong nhiều truyền thuyết của Trung Âu, quỷ dữ được cho là sẽ chạy trốn khi nghe tiếng gáy đầu tiên của gà trống.

Theo truyền thống Do Thái, một nghi lễ gọi là kapparos được thực hiện bằng cách đu đưa một con vật ăn kiêng quanh đầu và sau đó xả thịt nó vào buổi chiều trước ngày Yom Kippur. Gà thường được sử dụng trong nghi lễ này với hy vọng rằng con vật sẽ mang đi mọi tội lỗi của người làm lễ. Ngoài ra, gà cũng được sử dụng trong các nghi lễ cưới của tôn giáo Khổng giáo.

Rắn thần được cho là nở ra từ trứng gà trống và sẽ chết khi nghe tiếng kêu của gà trống.

Loài gà trong lịch sử

Gà nhà được thuần hóa sớm ở Đông Nam Á, phần lớn là do từ ngữ “manuk” – chỉ gà nhà, là một phần của ngữ hệ Nam Đảo nguyên thủy. Trong nền văn hóa Lapita, gà, chó và lợn là những loài vật nuôi phổ biến, đặc biệt trong giai đoạn thời đồ đá mới đầu tiên của châu Đại Dương. Tranh vẽ đầu tiên về gà ở châu Âu được phát hiện trên một món đồ gốm Korinthos niên đại thế kỷ VII trước Công nguyên.

Nhà thơ Cratinus và vở hài kịch “Những Con Chim” của Aristophanes đều gọi gà là “cái chuông cảnh báo của Ba Tư” và “chim Media”, chỉ sự nguồn gốc phương Đông của gà. Hình ảnh về gà cũng xuất hiện trên các món đồ gốm đỏ và đen của Hy Lạp. Trong xã hội Hy Lạp cổ đại, gà ít gặp và được coi là một loại thực phẩm quý giá trong các buổi tiệc rượu đêm. Đảo Delos có vẻ như đã từng có một trung tâm chăn nuôi gà.

Ở La Mã cổ đại, người ta sử dụng gà nhà trong thuật bói chim để đoán trước tương lai. Một người, được gọi là “pullarius”, chăm sóc gà, và khi cần thiết, họ mở lồng và cho gà ăn hạt đậu hoặc một loại bánh mềm đặc biệt. Kết quả của việc này được xem là điềm báo tốt hoặc xấu tùy thuộc vào hành động của con gà. Ví dụ, trước trận chiến Drepana vào năm 249 trước Công nguyên, tướng La Mã Publius Claudius Pulcher đã gặp rủi ro khi gà từ chối ăn, và ông bại trận dưới tay người Carthago.

Để đảm bảo nguồn lương thực, vào năm 162 trước Công nguyên, La Mã ban hành luật Lex Faunia cấm vỗ béo gà mái, dẫn đến việc chuyển sang thiến gà trống. Mặc dù luật này đã được sửa đổi nhiều lần, nhưng không đạt được hiệu quả mong muốn. Sách Apicius ghi lại 17 món ăn từ gà, chủ yếu là các món luộc kèm nước sốt. Columella, một tác giả La Mã, đã đề cập đến lai giống gà trong tác phẩm nông nghiệp của mình. Ông nhấn mạnh sự ưa chuộng các giống gà đặc biệt như Tanagra, Rhodes và Media trong trò đá gà của người Hy Lạp, nhưng gà bản địa và gà lai được ưa chuộng hơn trong chăn nuôi. Ông cũng đưa ra các lời khuyên về việc chăm sóc gà, bao gồm dinh dưỡng, môi trường sống và quản lý chuồng trại.

Các nhà đi biển người Polynesia đã phát tán gà nhà đến nhiều nơi, bao gồm cả đảo Phục Sinh vào thế kỷ XII. Ở đây, gà nhà trở thành loài vật nuôi phổ biến, được nuôi trong các chuồng chắc chắn bằng đá.

Chăn nuôi gà

Ngành công nghiệp gia cầm trên toàn cầu hiện đang tiêu thụ khoảng 50 tỷ con gà nhà mỗi năm để sản xuất thực phẩm, bao gồm cả trứng và thịt. Đa số các con gà được nuôi bằng kỹ thuật thâm canh, với tỷ lệ lớn. Theo thông tin từ Viện Worldwatch, 74% tổng sản lượng thịt gia cầm và 68% tổng sản lượng trứng được sản xuất theo phương pháp này. Ngoài ra, còn có phương pháp nuôi gà thả vườn.

Sự đối lập giữa hai phương pháp nuôi gà nhà này đã dẫn đến các tranh cãi về chủ nghĩa tiêu dùng đạo đức. Phe ủng hộ thâm canh cho rằng nó giúp tiết kiệm diện tích đất và thức ăn thông qua việc tăng hiệu suất sản xuất, cùng với việc áp dụng thiết bị hiện đại và hệ thống kiểm soát chăm sóc động vật. Trái lại, phe phản đối cho rằng nuôi thâm canh gây hại cho môi trường, tạo ra nguy cơ cho sức khỏe con người và không đạo đức từ quan điểm đạo đức.

Nuôi gà lấy thịt

Gà nhà có tuổi thọ khoảng sáu năm hoặc hơn, tuy nhiên, gà nuôi lấy thịt thông thường chỉ mất khoảng sáu tuần để đạt được kích cỡ phù hợp cho việc giết mổ.[60] Trong khi đó, gà nuôi thả vườn hoặc gà nuôi bằng thực phẩm hữu cơ thường được giết mổ khi đạt đến 14 tuần tuổi.

Nuôi gà lấy trứng

Một số giống gà nhà có khả năng đẻ lên đến 300 trứng mỗi năm; sách Kỷ lục Guinness 2011 ghi nhận kỷ lục của một con gà đã đẻ 371 trứng trong 364 ngày.Tuy nhiên, khả năng đẻ trứng của gà giảm sau khi chúng tròn 12 tháng tuổi. Đặc biệt, gà mái – đặc biệt là những con gà nuôi trong hệ thống lồng nối tiếp – có xu hướng rụng lông đáng kể và tuổi thọ giảm xuống dưới hai năm sau khi chúng tròn 7 tuổi.

Ở Anh và châu Âu, gà sau khi đã không còn đủ năng lực đẻ trứng sẽ được giết mổ và sử dụng trong sản xuất thực phẩm chế biến hoặc bán dưới dạng “gà để nấu súp”.[62] Tại một số quốc gia khác, thay vì giết mổ, gà thỉnh thoảng sẽ bị “ép rụng lông” để kích thích chúng tiếp tục đẻ trứng.

Phương pháp này thường bao gồm việc không cho gà ăn (hoặc thậm chí không cho uống) trong khoảng thời gian từ 7 đến 14 ngày, hoặc một khoảng thời gian đủ dài để chúng giảm cân nặng khoảng 25-35%, hoặc tối đa 28 ngày trong một môi trường thử nghiệm. Thực hiện những biện pháp này sẽ kích thích quá trình rụng lông của gà và đồng thời kích thích chúng tiếp tục đẻ trứng.

Năm 2003, có trên 75% số đàn gà ở Mỹ đã trải qua quá trình này.

Quá trình ấp trứng có thể thành công dưới sự giám sát của con người thông qua các thiết bị cung cấp môi trường ấp chuẩn xác và được kiểm soát. Thời gian trung bình để ấp trứng là 21 ngày, nhưng có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiệt độ và độ ẩm trong lò ấp. Điều chỉnh nhiệt độ là yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo quá trình ấp trứng thành công. Sự dao động nhiệt độ quá 1°C so với nhiệt độ tối ưu 37,5°C có thể làm giảm tỷ lệ nở trứng.

Độ ẩm cũng đóng vai trò quan trọng, vì tốc độ bay hơi của trứng phụ thuộc vào độ ẩm tương đối của môi trường xung quanh. Trong ba ngày cuối cùng của quá trình ấp, độ ẩm tương đối nên được tăng lên khoảng 70% để đảm bảo màng trứng không bị khô sau khi gà con mổ nứt vỏ. Trong 18 ngày đầu tiên, độ ẩm tương đối nên được giữ ở mức thấp để đảm bảo tốc độ bay hơi nước phù hợp.

Vị trí đặt trứng trong lò cũng có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ nở trứng. Để đạt kết quả tốt nhất, trứng nên được đặt nằm ngược (đầu hướng xuống) và thường xuyên lật trứng (ít nhất ba lần mỗi ngày) cho đến khi trứng nở từ một đến ba ngày. Nếu không lật trứng, phôi bên trong có thể dính vào vỏ, gây ra các khuyết tật cho gà con. Ngoài ra, việc cung cấp thông gió đủ là cần thiết để đảm bảo cung cấp đủ khí oxy cho phôi. Đối với trứng càng già, việc thông gió càng cần thiết hơn.

Các lò ấp thương mại thường là các thiết bị công nghiệp lớn có thể chứa đến 10.000 quả trứng cùng một lúc và có khả năng tự động lật trứng hoàn toàn. Trong khi đó, lò ấp dành cho sử dụng gia đình thường có kích thước nhỏ hơn, chứa từ 6 đến 75 quả trứng. Các lò ấp thường sử dụng điện để vận hành, mặc dù trước đây, chúng có thể sử dụng dầu hoặc đèn dầu để duy trì nhiệt độ ấp.

Thịt gà

Trong thực tế, thịt gà nhà từ lâu đã trở thành một trong những lựa chọn phổ biến trên toàn thế giới. So với thịt heo và thịt bò, thịt gà nhà có lượng đạm cao đáng kể và lượng mỡ thấp hơn. Điều này khiến cho thịt gà trở thành một nguồn protein lý tưởng cho các chế độ ăn kiêng và lối sống lành mạnh.

Ngoài ra, thịt gà nhà còn được sử dụng để chế biến thành nhiều món ăn ngon khác nhau như cơm gà, gà rán, gà nướng, gà hấp, canh gà, gà luộc xé phay, và nhiều món khác. Đa dạng cách chế biến này giúp thịt gà nhà phù hợp với nhiều khẩu vị và phong cách ẩm thực khác nhau trên toàn thế giới.

Thịt gà nhà cũng được sử dụng rộng rãi trong ngành ẩm thực nhanh, đặc biệt là tại các chuỗi nhà hàng nổi tiếng như McDonald’s và KFC. Sự phổ biến của thịt gà nhà trong các món ăn nhanh này phản ánh sự ưa chuộng và tiện lợi của nó đối với người tiêu dùng hiện đại.

Trứng gà

Năm 2009, sản lượng trứng gà trên toàn cầu ước tính đạt khoảng 62,1 triệu tấn, với tổng số gà đẻ lên đến khoảng 6,4 triệu con. Trứng gà là nguyên liệu quan trọng trong nhiều loại món ăn, đặc biệt là trong chế biến bánh. Lòng trắng trứng chứa đầy đạm nhưng lại ít chất béo, do đó thường được sử dụng độc lập hoặc kết hợp với lòng đỏ trong các món ăn. Ngoài ra, vỏ trứng cũng có thể được tái chế để sử dụng trong sản xuất thực phẩm, đặc biệt là để bổ sung canxi. Đáng chú ý, gà mái có khả năng đẻ trứng mà không cần sự hiện diện của gà trống, với vai trò của gà trống chỉ cần thiết khi muốn trứng nở ra gà con.

Một số giống gà hiện nay

Trên thị trường, có sự đa dạng về các loại gà, bao gồm cả giống nội và giống ngoại. Dưới đây là một số loại gà phổ biến:

Giống nội:

• Gà Ri
• Gà Nòi
• Gà Tàu Vàng
• Gà Tò
• Gà Đông Cảo
• Gà Chín Cựa
• Gà Hồ
• Gà Đồi

Giống ngoại:

• Gà Tam Hoàng
• Gà Liên Minh
• Gà Lương Phượng
• Gà Trung Quốc (còn được gọi là gà thải loại, gà trọc đầu)
• Gà Hàn Quốc (còn được gọi là gà thải Hàn Quốc, gà thải loại, gà dai, gà dai bọng, gà Sla)
• Gà Hyline
• Gà Hubbard (Hu-bat)
• Gà Lơ-go
• Gà Ai Cập

Danh sách này chỉ là một phần nhỏ trong số nhiều loại gà có trên thị trường, đồng thời cũng thể hiện sự phong phú và đa dạng trong ngành chăn nuôi gà.

Trò chơi

Trong một số nền văn hóa trên thế giới, trò chơi chọi gà (còn được gọi là đá gà) là một hoạt động truyền thống và phổ biến. Các nền văn hóa này thường có sự gắn kết mạnh mẽ với việc chăm sóc và huấn luyện gà để tham gia vào các trận đấu đá gà. Dưới đây là một số nền văn hóa nổi tiếng với trò chơi này:

Nền văn hóa Đông Nam Á: Trò chơi chọi gà có mặt rộng rãi và phổ biến trong các quốc gia như Việt Nam, Thái Lan, Philippines, và Indonesia. Ở đây, đá gà không chỉ là một trò giải trí mà còn được coi là một phần của văn hóa dân gian.

Nền văn hóa Latinh: Trò chơi chọi gà cũng rất phổ biến ở các nước thuộc khu vực Latinh, như Mexico, Peru, và Brazil. Ở đây, đá gà thường được tổ chức trong các sự kiện văn hóa hoặc lễ hội truyền thống.

Nền văn hóa Trung Quốc: Trò chơi chọi gà có mặt trong lịch sử và văn hóa Trung Quốc từ hàng nghìn năm nay. Tuy nhiên, ở một số khu vực, hoạt động này đã bị cấm hoặc hạn chế vì lý do đạo đức và pháp luật.

Nền văn hóa Ấn Độ: Trò chơi chọi gà cũng tồn tại trong một số khu vực của Ấn Độ, nhưng như ở Trung Quốc, nó cũng gặp phải những hạn chế và tranh cãi về vấn đề đạo đức và động vật.

Trò chơi chọi gà thường gắn với các nghi lễ, lễ hội và sự kiện truyền thống, tạo ra một phần quan trọng của di sản văn hóa đặc trưng của mỗi quốc gia và khu vực. Tuy nhiên, nó cũng đã gây ra nhiều tranh cãi về đạo đức và đạo luật về đối xử với động vật.

Tuổi thọ

Tuổi thọ của loài gà có thể giao động từ năm đến mười năm, tùy thuộc vào giống loài. Gà mái già nhất thế giới được biết có thể sống đến 16 năm và đã được ghi vào Sách Kỷ lục Guinness.

Tài liệu tham khảo:

• wikipedia.org/