Khỉ đầu chó – tên tiếng anh là Baboon ( Danh pháp khoa học: Papio ) là tên thường gọi của 5 loài khỉ đầu chó, chúng đã tồn tại ít nhất hai triệu năm.
Xem thêm:
Bao gồm:
- Khỉ đầu chó Hamadryas (Papio hamadryas), sinh sống từ Từ Biển Đỏ ở Eritrea đến Ethiopia, Djibouti, Somalia, Tây Nam Ả Rập, Yemen và Ả Rập Saudi.
- Khỉ đầu chó Guinea (Papio papio), sinh sống ở Guinea, Sénégal, Gambia, Nam Mauritania và Tây Mali .
- Khỉ đầu chó olive (Papio anubis), sinh sống ở xích đạo châu Phi.
- Khỉ đầu chó vàng (Papio cynocephalus) sinh sống Từ Kenya, Tanzania đến Zimbabwe và Botswana.
- Khỉ đầu chó Chacma (Papio ursinus) sinh sống ở Bắc Nam Phi đến Angola, Zambia và Mozambique
Mô tả
Khỉ đầu chó khác nhau về kích thước và trọng lượng tùy vào từng loài. Con khỉ đầu chó nhỏ nhất, có chiều dài cơ thể khoảng 50cm, và chỉ nặng 14kg. Trong khi con khỉ đầu chó lớn nhất, có chiều dài đến tận 120cm và cân nặng lên đến 40kg.
Chúng có mõm giống chó, cơ thể nặng nề, cơ hàm khỏe mạnh với các răng nanh sắc nhọn, hai mắt gần nhau. Chúng có bộ lông dày ngoại trừ khuôn mặt và cặp mông trụi lông giúp chúng có thể ngồi một cách thoải mái. Khỉ đực còn xuất hiện cái bờm lớn màu trắng. Loài khỉ đầu chó biểu hiện dị hình về giới tính thông qua kích thước cơ thể, màu sắc và sự phát triển của rằng nanh.
Tập tính
Thông thường loài khỉ này sinh sống trên mặt đất, nhưng một số thì ngủ trên cây vào ban đêm. Chúng thường được tìm thấy ở các vùng thảo nguyên mở, và các khu rừng khắp vùng châu Phi.
Khỉ đầu chó có tính xã hội rất cao, chúng sống thành bầy đàn và được phân cấp rõ ràng, với những thành viên và kẻ thống trị được xác định qua cách mà chúng giao tiếp. Trong đó khỉ đực trong đàn có thể giao phối với bất kỳ con khỉ cái nào: Thứ tự giao phối này phụ thuộc vào thứ hạng của chúng trong đàn. Khỉ đực đôi khi cố gắng lấy lòng khỉ cái, để làm được điều này, nó có thể giúp khỉ cái chải lông, hoặc cung cấp thức ăn cho khỉ cái…
Mỗi đàn khỉ đầu chó thường có khoảng hơn 50 thành viên, và tùy vào thời điểm trong năm số lượng thành viên có thể tăng đến tận 250.
Khỉ đầu chó có thời gian hoạt động và săn mồi bất thường suốt cả ngày lẫn đêm, chúng có thể lẻn vào nhà của con người để bắt cừu và dê như ở Nam Phi.
Khỉ đầu chó ăn gì?
Chúng là loài ăn tạp: Nguồn thức ăn phổ biến chủ yếu là côn trùng, cá, động vật có vỏ, thỏ rừng, chim, khỉ vervet và những con linh dương nhỏ.
Sinh sản
Thông thường khỉ đầu chó cái sinh mỗi lứa một con, sau thời gian mang thai khoảng 6 tháng. Khỉ con chào đời có lớp da đen và cân nặng khoảng 400g. Khỉ mẹ có xu hướng là kẻ chăm sóc chính cho con của mình, mặc dù những con khỉ khác trong đàn cũng có thể cùng giúp đỡ làm công việc này.
Khỉ con được cai sữa sau thời gian 1 năm, và trưởng thành về giới tính khi chúng đạt độ tuổi từ 5 -8. Lúc này khỉ đầu chó đực sẽ phải rời bầy đàn, nơi mà nó được sinh ra để tự tìm kiếm bầy đàn riêng của mình. Những con khỉ cái sẽ vẫn ở lại bầy đàn và sống ở đó suốt đời.
Kẻ thù
Kẻ thù của loài khỉ đầu chó là những con cá sấu sông Nile, loài mèo lớn như Sư tử, Báo cheetah và cả Linh cẩu. Tuy nhiên chúng lại được xem là một con mồi khó đối với báo đốm, phần lớn chủ yếu là mối đe dọa đối với khỉ con.
Trong khi những con khỉ đực lớn sẽ đối đầu với kẻ thù bằng cách nhăn mặt, nhe răng nanh, làm một vài hành động hù dọa đặc trưng rồi đuổi kẻ thù ra khỏi vùng nguy hiểm.
Tuổi thọ
Trong tự nhiên khỉ đầu chó có thể sống khoảng 30 năm, tuy nhiên khi bị giam cầm chúng có thể sống đến tận 45 năm.
