Đại bàng Philippines – Gã thợ săn khổng lồ trong các khu rừng

Đại bàng Philippines ( Pithecophaga jefferyi ), hay còn được gọi là đại bàng ăn khỉ, đây là một loài chim săn mồi to lớn và tuyệt đẹp thuộc họ Ưng ( Accipitridae ), chúng còn là loài đặc hữu tại các khu rừng của Philippines. 

Xem thêm:

• Đại Bàng Biển Steller – Một Trong Những Loài Chim Săn Mồi To Lớn Nhất
• Đại Bàng Vàng | Loài Chim Săn Mồi To Lớn Dũng Mãnh Của Bầu Trời

Phân bố – Môi trường sống

Đại bàng ăn khỉ là loài chim đặc hữu của đảo quốc Philippines, chúng được tìm thấy tại các vùng rừng rậm nhiệt đới núi cao và dốc ở độ cao từ 1800 m trở lên. Tuy nhiên chúng cũng có thể xuất hiện dọc theo các vành đai rừng, và thậm chí chúng còn được quan sát thấy tại những khu rừng bị khai thác.

Mô tả

Đại bàng Philippines được xem là loài lớn nhất thế giới, trong số tất cả các loài đại bàng còn tồn tại, nếu xét về chiều dài và bề mặt cánh. Chúng chỉ nhỏ hơn về trọng lượng so với đại bàng biển Steller và đại bàng Harpy.

Chúng còn là một trong số những loài chim hiếm nhất và mạnh mẽ nhất thế giới, hơn thế chúng còn được xem là quốc điểu của đất nước Philippines.

Trên đầu loài đại bàng này được trang trí bằng những chiếc lông dài màu nâu kem, những lông này khi dựng lên, trông như là mào. Chúng có khuôn mặt tối màu, mắt màu xanh xám nhạt, mỏ cong quặp màu xám xanh hơi dẹp nhưng rất cao và nổi bật, đôi chân to lớn màu vàng kèm theo những móng vuốt màu đen sắc nhọn.

Phía dưới cổ xuống ngực đến bụng có màu trắng như bông, tương phản với phần lông sẫm màu phía trên lưng, đôi chân cũng được che phủ bởi những sợi lông màu nâu kem.

Đại bàng Philippines có chiều dài cơ thể từ 86 – 102 cm, trọng lượng giao động từ 4,7 – 8 kg, sải cánh dài từ 184 – 220 cm. Chim trống được cho là nhỏ hơn chim mái khoảng 10%.

Săn mồi

Mặc dù có kích thước lớn, nhưng những con đại bàng săn khỉ rất nhanh nhẹn và linh hoạt khi bay, điều này giúp chúng trở thành những thợ săn rất thành công, và cũng là kẻ săn mồi thống trị trong các khu rừng của đất nước này.

Khi săn mồi, đại bàng Philippines thường đứng yên bất động tại một cành cây, rồi đưa mắt quan sát xung quanh, hoặc chúng cũng có thể bay lướt từ các địa điểm săn mồi quen thuộc trên cây cao sang các cành cây khác để tìm kiếm con mồi.

Một trong những chiến lược săn mồi thú vị nhất mà đại bàng Philippines thực hiện, đó là săn mồi theo cặp. Cụ thể, một trong hai con đại bàng sẽ đánh lạc hướng con mồi bằng cách gây chú ý cho kẻ xấu số, trong khi con đại bàng còn lại sẽ tấn công bất ngờ từ phía sau.

Chế độ ăn của loài đại bàng này thay đổi tùy theo hòn đảo mà chúng sinh sống, con mồi có thể tìm và săn được rất nhiều trên hòn đảo này, nhưng có thể sẽ khan hiếm hoặc không tồn tại trên các đảo khác.

Con mồi của chúng có kích thước từ một con dơi với trọng lượng chỉ 10g, đến những con nai có cân nặng đến tận 14 kg. Cụ thể những con mồi chính của loài đại bàng này bao gồm: khỉ, vượn sóc bay, chuột mây khổng lồ, chim, gặm nhấm, các loài chim săn mồi khác, bò sát như các loài rắn lớn và thằn lằn…

Sinh sản

Chim mái trưởng thành có thể sinh sản ở tuổi thứ 5 trong khi chim trống lâu hơn một chút, ở tuổi thứ 7. Cũng giống như đại bàng Harpy, đại bàng Philippines cũng là loài chim chung thủy một vợ một chồng đến suốt đời, nếu một trong hai con chết, con còn lại sẽ tìm cho mình một bạn đới mới để thay thế.

Mùa sinh sản được diễn ra vào khoảng tháng 7. Tổ thường được làm trên một nhánh cây to cao cách mặt đất khoảng 30 m, trong các khu rừng nguyên sinh hoặc những khu rừng bị xáo trộn. Nguyên liệu làm tổ chủ yếu là các cành lá xanh.

Thông thường đại bàng Philippines chỉ đẻ một quả trứng, tuy nhiên không phải lúc nào cũng vậy, đôi khi chúng cũng sẽ đẻ thêm 1 quả trứng nữa để đề phòng quả đầu tiên không nở.

Trứng được cả hai chim bố mẹ thay phiên nhau ấp trong khoảng 58 – 68 ngày.

Chim non nở ra được phủ một lớp lông tơ màu trắng, lúc này cả hai chim bố mẹ sẽ thay phiên nhau chăm sóc, che chở cho nó khỏi ánh nắng mặt trời hoặc mưa gió, cho đến khi chim non được khoảng 7 tuần tuổi.

Phải mất vài tháng chim non mới có được bộ lông tương đối hoàn chỉnh, lúc này nó bắt đầu vỗ cánh tập bay ngay trong tổ, và rồi tiến ra xa hơn đến các cành cây gần tổ, với những nhịp đập cánh khá vụng về. Sau khoảng từ 4 đến 5 tháng tuổi chim non sẽ thực hiện chiến bay đầu tiên ra khỏi tổ.

Trong suốt quá trình sinh sản, con non gần như không có kẻ săn mồi nào ngoài con người, những loài săn mồi trên cây như cây cầy hương và khỉ trong khu vực, thường sẽ chủ động lẩn tránh ở bất kỳ khu vực nào nếu có loài đại bàng này hoạt động thường xuyên.

Sau khi rời tổ chim non vẫn sẽ phụ thuộc vào bố mẹ thêm khoảng 17 tháng nữa, và có lẽ cũng vì lý do này mà đại bàng Philippines thường phải mất đến 2 – 3 năm mới sinh sản một lần.

Hiện trạng bảo tồn

Hiện tại Đại bàng Philippines rất nguy cấp, nguyên nhân chủ yếu là do mất môi trường sống bởi nạn phá rừng ở hầu hết phạm vi chúng sinh sống, cộng thêm vào là môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với thuốc trừ sâu, và cả tệ nạn săn bắn trộm.

Ở đất nước này, nếu giết chết một con đại bàng ăn khỉ sẽ bị phạt tiền rất nặng và còn kèm thêm 1 bản án với 12 năm tù.

Tuổi thọ

Trong tự nhiên đại bàng Philippines có tuổi thọ từ 30 – 60 năm, một số con đại bàng ăn khỉ nuôi nhốt trong các sỡ thú có tuổi thọ khoảng 41 năm.

Tài liệu tham khảo: